| Language | The stories contain a variety of vocabulary, including terminology relating to housing, people, weather, and religion. There are also some good examples of direct speech.
The text contains terminology relating to houses and households such as ’leasachadh an teine leis a’ chlobha (p. 1), losaid aice air an robh cupannan tea (p. 2), sgioblachadh nan cupannan (p. 3), fear-fàrdaich (p. 3), ’ga ghréidheadh fhéin ris an teine (p. 6), leis a’ bhrod-griasaich (p. 7), Bha an t-aol air balla an tighe air fàs robach agus bha sgrìoban air a’ pheant air an dorus ’s air a’ gheata. Bha pìos mór de bhalla a’ ghàraidh ’na shineadh ris an talamh (p. 10), tharraing i na cùirteinean (p. 10), air a stòradh anns a’ chitsin (p. 10), cairt mhór ann an céis airgid (p. 10), a dh’ullachadh lòin (p. 11), m’ ionad-tàimh (p. 12), ’na sheasamh air a’ bhratùrlar (p. 12), gu tigh Granaidh (p. 29), bonnaich-mhilis ’us aran-cridhe (p. 29), Gun guth idir air a’ chanastair mhór lan mhìlsean (p. 29), ann an crogan-silidh (p. 30), Chuir i na soitheachan an dara taobh (p. 50), biadh-maidne (p. 50), B’ fheudar dhith an glag meirgeach a sheirm dà uair (p. 53), dh’fhosgladh an dorus cho ealamh (p. 53), chualas gliong air a’ gheata (p. 54), bha an greadhnachas a bha stigh a’ toirt a’ bhreug do’n t-seargadh a bha air taobh a muigh an tighe (p. 54), bà-thigh, stàbull agus sobhal (p. 82), treabhaiche, banachaig, agus caileag-chitsin ann an seirbhis (p. 83), air beingidh (p. 84), ’s an t-seòmar-suidhe (p. 85), chualas gnogadh aig an dorus-chùil (p. 85), and an suipeir (p. 86).
The text also contains terminology relating to people, the type of person someone is, their expressions, their movements, and their looks. Examples include: spiocaire (p. 1), trùilleach (p. 1), braisead neo-àbhaisteach ’na guth (p. 1), Thug […] giorstalachadh oirre fhéin (p. 1), am fear Gallda ud (p. 1), ’m pìcear ud (p. 2), gun toireadh e ’n craiceann bharr cuileig-bhuidhe (p. 2), theannaich i a’ bheannag a bha mu guailleann (p. 2), cho cruaidh ris an spor-gunna (p. 3), snòdh-gàire (p. 3), Rinn Mairi gnòsad tàrcuiseach (p. 3), ’an tachara odhar (p. 3), a’ caogadh a sùil rithe (p. 3), duine caol, glas-neulach (p. 4), aon-ghuthach (p. 5), duine cruaidh, féineil (p. 5), a’ faotainn ùrachadh ann an gathan na gréine (p. 5), bha e càirdeil, fosgarra (p. 5), dh’fhàsadh e tosdach (p. 5), Stiùir Murchadh a chorrag air an uinneig (p. 6), ’s e labhairt gu dùrachdadh ris (p. 6), droch siorradh (p. 7), bha plathadh-gàire ’na shùilean (p. 7), dreach na slàinte air a gnùis (p. 8), bha e furasda aithneachadh gun do dh’fhiosraich i a cuibhrionn fhéin de thrioblaidean an t-saoghail chaochlaidich so (p. 8), cha robh dìth no easbhaidh riamh oirre (p. 8), cha robh cleith no falach eatorra (p. 9), Thòisich slàinte Mairead ri sioladh (p. 9), cha b’ àbhaist gealtachd a bhith oirre (p. 10), bha neo-fhoisneachd àraidh ri mhothachadh (p. 10), Thàinig fiamh fanaideach air a ghnùis (p. 10), thàinig faireachadh do-mhìneachaidh thuice (p. 11), dh’fhàilnich a comas-cainnte (p. 11), thug e grad-leum ás (p. 11), Bhuail grad-chlisgeadh i (p. 12), air a h-uile cor (p. 12), a dhol an laigse (p. 12), ùmaidh (p. 12), bhuail e air a dhruim-dìreach ’s air a mhàs anns a’ chlaise-phuill (p. 30), thòisich a choguis air (p. 30), bodach gnùgach (p. 52), falt rioblach (p. 52), aon de na lasgairean gun chosnadh ud (p. 52), cleas a bhiodh aice nuair a bhiodh i fo throm-smuain (p. 52), fear-dàimh (p. 54), Dh’éirich rughadh ann an aodann Seonaig (p. 55), a chnàimh-slinnean (p. 82), ’fhalt air glasadh (p. 82), falt dearg-ruadh a bha nis air fas breac-liath (p. 83), air an ceud òige fhàgail as an déidh (p. 83), gun robh e gléidhteach air an sgillinn (p. 83), ged nach robh cluas-chiùil no fonn aige (p. 84), a’ seinn gu neo-sgàthach (p. 87), mar neach air a chruth-atharrachadh (p. 87), and ann an guth critheannach (p. 87).
The story An déidh móran làithean (pp. 29-36) contains the following terminology relating to illness and hospitals: Tigh-eiridinn (p. 33), Fuachdan, fiabhruis, agus galair-uchd (p. 33), leis na h-eucailean sin (p. 33), bha i lapach, anmhainn (p. 33), beachd an luchd-sgil (p. 33), a bhan-altrum (p. 33), and ’na dà làimh phlùcaich féin (p. 34).
The first story, “Gu dorcha mar tre ghloine” (pp. 1-7), in particular, contains some vocabulary relating to shop-keeping in the islands. Examples include: marsanta (p. 1), reic air prìs riaghailtich (p. 1), bheireadh an t-slige-thomhais sgailc ris a’ chlàr-malairt (p. 2), a’ toirt gràinne no dhà siucair ás a’ phocan (p. 2), chaidh snàthad na slige-thomhais leud na ròine seachad air (p. 2), a’ gearradh sgealb bheag, bhìdeach bharr cnap càise (p. 2), a’ charbad-bathair (p. 4), inneal-gearraidh aige airson na muic-fheòil (p. 4), ionad-reòdhta (p. 4), a’ comharrachadh a mach nam pùnnd ’s nan ùnnsachan (p. 4), air a tuarasdalachadh aige (p. 4), airson an àite a sgùradh a mach (p. 4), and aig an robh a’ bhùth-mhilsean (p. 31).
The stories also contain a lot of terminology relating to the weather, e.g. Fad’ na madainn bha an t-adhar trom ’s neòil dhumhail a’ ruagadh a chéile. Bha a’ ghaoth nimheil ’s fàileadh sneachda innte. Leis an fheasgar thàinig an cabhadh (p. 85), air na speuran a bha air fàs neulach (p. 8), Bha an àird an ear air dhath an òmair (p. 8), sgàilean dubha a’ siubhal thairis air an iarmailt (p. 8), bhris an stoirm a bha bagradh fad an latha. Dh’fhosgail tuil-dhorsan an athair. Shéid a’ ghaoth bhuaireasach a bha siubhal air carbad ciar nan neul agus thòisich teann-chogadh eadar na dùilean (p. 10), an t-uisge a’ sruthadh ’na lóin bheaga sios bharr aodaich (p. 11), mar bhàrcadh nan tonn as déidh gailleann (pp. 12-13), ris an doinnein a bha ag ulfhartaich a nuas an gleann, a’ rànaich troimh mheanglain na seann chraoibh ghiubhais, agus fa-dheòidh a’ gleamhraich ri céis na h-uinneig (p. 14), bha brat dorcha na h-oidhche air sgaoileadh agus an òg-mhadainn air bristeadh air an t-saoghal (p. 14), sradagan de chobhar-sàile (p. 53), Bha an t-àile gaoithe a bh’ann fuar, agus boinneagan uisge sileadh (p. 53), and bha a fiaclan a’ toirt snag leis an fhuachd (p. 54).
Many of the stories have a religious bent to them and religious terminology appears throughout the text, for example, Tha e air iarraidh oirnn’ gun a bhith toirt breith air ar co-chreutair (p. 3), taing do Ni math (p. 5), tha mi feuchainn ri dhol a réir na Fìrinn a tha ’g ràdh “A’ mheud ’s gun do rinn sibh e do’n neach is lugha … rinn sibh dhomhsa e” (p. 7), earann de’n Fhìrinn (p. 10), Aisigidh mi dhuibh na bliadhnaichean a dh’ith an lòcust (p. 10), air dùsgadh shuas an Glòir (p. 34), bha i ’g earbsa a h-uile chùisean ri Dia (p. 51), an t-Uile chumhachdadh (p. 56), ag oidhirpeachadh air Dia chur romhainn ’nar beatha (p. 56), do bhuidheann shoisgealach (p. 83), an diadhachd (p. 84), duine a bha coimhead na Sàbaid gu cùramach ’s a’ cumail aoradh-teaghlaich moch ’us anmoch (p. 84), an Leabhar (p. 84), seinn nan Salm (p. 84), duine ana-Criosdail (p. 84), gabhaidh sinn an Leabhar (p. 86), and thuit sòluimteachd air a’ chuideachd uile (p. 87).
This text contains some good examples of direct speech, including Bròinein bochd! (p. 1), Chan ann a’ cur casg ort — (p. 2), Chan eagal dha! (p. 3), Braidein dubh! (p. 3), Ubh! (p. 3), Cha chreidinn a’ chaochladh air (p. 3), Uisd! (p. 6), Am faod mi fheòrach ciod a tha thu ’g iarraidh (p. 11), Thoir do cheart aire nach streap thu (p. 29), Falbh thusa (p. 32), a ghràidhein (p. 34), Coma leibh dheth sin (p. 34), Seadh? (p. 53), mas e bhur toil e (p. 53), taing dhuit (p. 55), ma cheadaicheas sibh dhomh sin a ràdh (pp. 55-56), Cuir fhéin do làmh ’na d’ sporan an turus so (pp. 83-84), Finneachan! Cinnich! (p. 85), “O, uill,” chanadh iad le deagh-ghean, “Chan eil duine sam bith gun a choire fhéin air.” (p. 85), ciod a chuir air an astar so iad ri leithid so de shìde (p. 86), Chan eil guth ri ràdh mur bi sinn air ar mort ’s na leapaichean mus tig a’ mhadainn (p. 86), and Ach biodh e mar a thogras tu (p. 86).
There are also some phrases which seem to have come from English, such as, bha Seonag a’ cluichd ris an smuain (p. 51), gu bheil i dhiubh-san d’an goirear salann na talmhain (p. 56), dh’abaich an càirdeas a bha eadar […] (p. 57), ag òl a steach na bha iad ag ràdh (p. 86), a shùilean fosgailte gu farsain (p. 87), and sgrìobhte ann an clàr-aodainn (p. 87).
Other vocabulary of interest in this text includes: Cha bu chàs ’s cha bu ghearain nam biodh (p. 1), cha chuirinn-sa, air a h-aon (p. 1), làmh-an-uachdair (p. 1), Cha mhò is còir dhuibh a bhith (p. 2), fàbharach (p. 4), leacan-cabhsair a’ bhaile mhóir (p. 4), a’ dùsgadh ceist (p. 4), an smal bu lugha de dhust (p. 4), ni-eigin fhaotainn a mach (p. 5), oidhche de na h-oidhcheannan (p. 6), de ’n deifir (p. 7), ann am prìosan (p. 8), Ghreas i sios an rathad (p. 8), reusonaich iad uile (p. 9), Ri ùine (p. 9), mar dhìdean (p. 9), currachd (p. 11), Astaraiche (p. 11), chaidh mo ribeadh a stigh anns a’ ghnothach (p. 13), furasda thoirt a thaobh (p. 29), ’s ann aig sealbh a bha fios (p. 29), Bha an rathad cho dìreach ri saighead (p. 29), Stadadh e uaireannan air an fhàil a’ buain dhìtheinean (p. 29), Cha robh neach am fradharc (p. 31), Ach stad ort! (p. 31), Bha cuideigin a’ tighin ’na chòmhdail (p. 31), am frìth-bhaile (p. 32), paisgte suas anns an fhois air nach tig briseadh (p. 32), aig sean-mhaighdean (p. 32), cha robhar a’ faotainn guth oirre (p. 32), as a’ chlàbar (p. 34), Bha Iain cho math ri ’ghealladh (p. 35), tigh-ceàirde (p. 35), fear-amhairc-thairis (p. 35), cha bu ruith leis ach leum (p. 36), cuairtichte le dìomhaireachd (p. 50), ann an oifis luchd-lagha (p. 51), ’na ball de’n chuideachd-riaghlaidh (p. 51), air dinneir mhór a chruth-shuidheachadh (p. 51), a’ sgrìobhadh na litrichean-cuiridh (p. 52), na h-uidheam-ghiùlain (p. 53), am preasarnach (p. 53), air a dhol a dholaidh (p. 53), Uile gu léir (p. 53), a cheart cho luath ri rionnag-reodhaidh (p. 53), mar gum biodh urchair á gunna (p. 53), mealladh-dùil (p. 55), carabad-ola (p. 82), A’ briseadh o’n phriomh-rathad tha frith-rathad a’ gabhail a null thar dhà no trì mhìltean de mhòintich (p. 82), chuir e seun orra-san (p. 82), àr-a-mach (p. 82), do’n luchd-muinntir (p. 83), gun robh sin gu h-àraidh faicsinneach (p. 83), gum faigheadh an luchd-tionail cead falbh mar a thàinig iad! (p. 83), gun robh cluaintearachd air choireigin aca os làimh (p. 84), B’ fhada sin uaithe (p. 84), and glanadh an speuclair (p. 86). |
